Wymagania egzaminacyjne na stopień żeglarza jachtowego

Egzamin Państwowy na stopień żeglarza jachtowego składa się z dwóch części, sprawdzenia wiedzy teoretycznej, oraz praktycznej.

Egzamin praktyczny

Egzamin praktyczny obejmuje:

• Umiejętność manewrowania
• Manewry pod żaglami
• Manewry na jachcie na silniku
• Zakres wymagań
• Definicje i interpretacje
• Uwagi końcowe

Egzamin teoretyczny

————————————
Opis przebiegu poszczególnych części egzaminu

Egzamin praktyczny

 

1. Egzamin praktyczny obejmuje:

• manewrowanie jachtem pod żaglami,
• manewrowanie jachtem na silniku,
• umiejętność kierowania załogą,
• pracę w charakterze członka załogi,
• umiejętności z zakresu prac bosmańskich.

2. Umiejętność manewrowania:

• manewry pod żaglami na jachcie typu slup o długości kadłuba większej niż 5,5 m,
• manewry na silniku na jachcie typu slup o długości kadłuba większej niż 5,5m,
• egzamin można przeprowadzić przy sile wiatru (1-5) B, na akwenie manewrowym z dostępnym pomostem pozwalającym w pełni wykonać zadania egzaminacyjne, wyposażonym w sprawne urządzenia cumownicze i dostępną boję manewrową.

3. Manewry pod żaglami:

3.1     Manewry podstawowe:

• zwrot przez sztag,
• zwrot przez rufę,
• odejście od nabrzeża,
• dojście do nabrzeża,
• alarm „człowiek za burtą”.

3.2     Manewry dodatkowe:

• dojście do boi,
• odejście od boi,
• stawanie na kotwicy,
• zejście z kotwicy,
• stawanie w dryf.

4. Manewry na jachcie na silniku:

4.1     manewry podstawowe

• odejście od nabrzeża,
• dojście do nabrzeża,
• alarm „człowiek za burtą”.

4.2     manewry pomocnicze:

• dojście do boi,
• odejście od boi,
• holowanie jachtu.

5. Zakres wymagań

5.1     Egzamin z manewrowania jachtem:
a) manewrowanie jachtem pod żaglami

• zdający wykonuje na jachcie pod żaglami minimum wszystkie manewry podstawowe wymienione w pkt. 3.1,
• o ilości, kolejności i rodzaju manewrów decyduje Komisja Egzaminacyjna (KE),

b) manewrowanie jachtem na silniku

• zdający wykonuje na jachcie minimum wszystkie manewry podstawowe wymienione w p.4.1.
• o ilości, kolejności i rodzaju manewrów decyduje Komisja Egzaminacyjna (KE),

c) umiejętność kierowania załogą

• zdający wykazuje na jachcie pod żaglami umiejętność: kierowania i planowania pracy załogi, wydawania komend i poleceń, egzekwowania ich wykonywania we właściwym momencie, podejmowania decyzji związanych z manewrowaniem i eksploatacją jachtu,

d) praca w charakterze członka załogi

• zdający wykazuje na jachcie pod żaglami umiejętność: reagowania na przechyły jachtu (balastowanie) bez polecenia prowadzącego, prowadzenia foka w stosunku do kierunku wiatru i ustawienia grota, prawidłowego wykonywania poleceń prowadzącego jacht, prawidłowego odpowiadania na komendy.

5.2     Egzamin z prac bosmańskich:

• zdający wykazuje umiejętność wiązania 12 wymaganych węzłów oraz usuwania prostych usterek i awarii kadłuba i takielunku.

6. Definicje i interpretacje

6.1     Osoba zdająca egzamin z manewrowania jachtem pod żaglami i na silniku powinna samodzielnie sterować jachtem.
6.2     Brak komend i poleceń wydawanych załodze przez zdającego egzamin może być traktowane jako brak umiejętności z zakresu kierowania pracą załogi.
6.3     Przez właściwe wykonanie komend i poleceń rozumie się także umiejętność samodzielnego wykonania wszystkich czynności, których wymaga manewrowanie danym jachtem.
6.4     Za prawidłowe wykonanie manewrów pod żaglami uważa się:
a) zwrot przez sztag:

• jacht zmienił hals podczas przechodzenia linii wiatru dziobem z zachowaniem zdolności manewrowej w ciągłej, nieprzerwanej cyrkulacji, z kursu ostry bajdewind na kurs ostry bajdewind przeciwnego halsu,

b) zwrot rzez rufę:

• jacht zmienił hals podczas przechodzenia linii wiatru rufa w ciągłej, nieprzerwanej cyrkulacji, z kursu pełny baksztag na kurs pełny baksztag przeciwnego halsu,

c) odejście od nabrzeża:

• jacht odszedł od nabrzeża przy pomocy żagli i popłynął na zadanym halsie,

d) dojście do nabrzeża:

• jacht doszedł przy pomocy żagli we wskazane przez KE miejsce i zacumował w określony przez nią sposób,

e) alarm „człowiek za burtą”:

• ogłoszono alarm, wyznaczono obserwatora, podano środki ratunkowe po nawietrznej „człowieka za burtą”,
• podejście do „człowieka za burtą” odbyło się na żaglach, na kursie bajdewind, właściwą burtą z prędkością ok. 1 węzła ( ok. 0.5 m/s), w czasie nie dłuższym niż 3 minuty,
• wyznaczono odpowiednio wcześnie osoby do podjęcia „człowieka za burtą” i w zależności od konstrukcji jachtu podjęto go z wody na pokład,
• udzielono „człowiekowi” niezbędnej pomocy,
• utrzymano zdolność manewrową jachtu przez cały czas manewru.

f) dojście do boi:

• jacht zatrzymał się w linii wiatru, w odległości skutecznego zasięgu bosaka, a boja znajduje się przed dziobem lub przy burcie do wysokości want przedniego masztu,
• zacumowano jacht przy zrzuconym lub zrolowanym foku,

g) odejście od boi:

• jacht po postawieniu żagli i oddaniu cumy dziobowej odszedł od boi na zadanym halsie,

h) stawanie na kotwicy:

• sklarowano kotwicę i przygotowano dostateczną długość liny kotwicznej, rzucono kotwicę przy nieznacznym posuwaniu się jachtu do przodu w linii wiatru z jednoczesną cyrkulacją, lub po rozpoczęciu biegu wstecznego,
• zrzucono lub zrolowano foka, w razie konieczności podczas dryfu jachtu w linii wiatru luzowano linę kotwiczna,

i) zejście z kotwicy:

• po wyrwaniu kotwicy jacht odszedł na zadany hals,
• dokonano klaru kotwicy i liny kotwicznej.

j) stawanie w dryf:

• podczas kursu bajdewind bez luzowania wybranego foka nastąpiło przejście dziobem linii wiatru, ustawiono jacht burtą do wiatru, płetwę steru wyłożono na burtę nawietrzna i utrzymano jacht w dryfie.

6.5     Za prawidłowe wykonanie manewrów na silniku uważa się:
a) odejście od nabrzeża

– jacht odszedł na zadany kurs,

b) dojście do nabrzeża

– jacht zatrzymał się we wskazanym przez KE miejscu,

c) dojście do boi

– jacht zatrzymał się w linii wiatru, w odległości skutecznego zasięgu bosaka, a boja znajduje sie przed dziobem lub przy burcie do wysokości want przedniego masztu,
– zacumowano jacht i wyłączono napęd,

d) odejście od boi

– jacht po uruchomieniu silnika i oddaniu cumy odszedł od boi na zadany kurs,

e) holowanie pojedynczego jachtu

– na jachcie sklarowano i zamocowano hol, prawidłowo go podano i przeprowadzono zespół holowniczy we wskazane miejsce,

g) alarm „człowiek za burtą”

– jacht zatrzymał się prawidłową burtą przy człowieku, a następnie wyciągnięto człowieka w odpowiednim do tego miejscu jachtu na jego pokład.

6.6     Obowiązuje znajomość 12 węzłów, m.in.: prosty, ratowniczy (dwa sposoby), knagowy, buchta, ósemkowy;

6.7      Kryteria ocen:

• 5 – bardzo dobry – zdający wykonuje manewry pod żaglami lub na silniku w sposób bezpieczny i skuteczny, powtarzalny i pewny, bez poprawek, potrafi kierować załogą w sposób zdecydowany,
• 4 – dobry – zdający wykonuje manewry w sposób bezpieczny i skuteczny bez poprawek, potrafi kierować załogą,
• 3 – dostateczny – zdający wykonuje manewry pod żaglami lub na silniku w sposób bezpieczny i skuteczny z poprawkami, potrafi kierować załogą w stopniu wystarczającym,
• 2 – niedostateczny – (ocena nie zaliczająca egzaminu) – zdający nie potrafi wykonać w sposób bezpieczny i skuteczny manewrów, nie potrafi kierować załogą,
  – ze względu na bezpieczeństwo załogi lub jachtu zdającemu została odebrana komenda podczas egzaminu.

7. Uwagi końcowe

7.1     Przed egzaminem praktycznym KE powinna zapoznać zdających z niniejszymi wytycznymi, a po jego zakończeniu – omówić wyniki (szczególnie w przypadku ocen niedostatecznych).
7.2     KE ma obowiązek zapewnić bezpieczeństwo żeglugi w czasie trwania egzaminu.
7.3     Na życzenie zdającego, KE powinna umożliwić mu zapoznanie się, w czasie paru minut, z własnościami żeglugowymi jachtu.
7.4     Jeżeli KE uzna, że wykonywany manewr zagraża bezpieczeństwu załogi lub jachtu, powinna odebrać zdającemu komendę, co oznacza ocenę niedostateczną.
7.5     KE decyduje o tym czy wykonany manewr był bezpieczny i skuteczny oraz o ocenie z egzaminu.
7.6     Droga przebyta przez jacht i liczba zwrotów może być, co najwyżej dwukrotnie większa od uznanej przez KE za niezbędne.
7.7     Osoba zdająca egzamin może wykonywany manewr przerwać i powtórzyć go od początku tylko raz.
7.8     Egzamin z manewru: alarm „człowiek za burtą” odbywa się na otwartym akwenie.

Egzamin teoretyczny

1. Egzamin teoretyczny obejmuje sprawdzenie wiadomości z następujących przedmiotów:

• przepisy,
• budowa jachtu,
• teoria żeglowania,
• locja śródlądowa,
• meteorologia,
• ratownictwo.

2. Część teoretyczna egzaminu na patent żeglarza jachtowego oraz sternika motorowodnego ma formę pisemną i składa się z testu jednokrotnego wyboru z 75 pytaniami przygotowanymi przez KE. Egzaminowany ma 90 minut na udzielenie odpowiedzi. Za pozytywny wynik egzaminu teoretycznego na patent żeglarza jachtowego oraz sternika motorowodnego uważa się uzyskanie 65 prawidłowych odpowiedzi w teście.